نقش مددکاران اجتماعی در بحران: در زمان وقوع حوادث و بلایای طبیعی چون زلزله، سیل، طوفان، رانش زمین و…
مددکاران اجتماعی نقش مهمی در روند مدیریت فاجعه ایفا می کنند مددکاران اجتماعی با استفاده از دانش خود می توانند عامل کلیدی در کل فرآیند مداخله در بحران شوند و اثربخشی مداخلات را افزایش دهند.
نقش مددکاران اجتماعی در بحران
مداخلات بحران به ماهیت بحران، شرایط و سنت های محلی، پرسنل و منابع موجود بستگی دارد. مددکاران اجتماعی در طول فرآیند مداخله در بحران به وجود آمده درگیر هستند از جمله مداخلات مددکاری اجتماعی، ارزیابی نیازها، هماهنگی و تحویل کالا و خدمات، کمک به احیای خانواده، حمایت از افراد و جوامع در بازسازی زندگی و انعطاف پذیری و ایجاد ظرفیت برای به حداقل رساندن خطرات برای بلایای آتی.
از جمله استراتژی هایی که توسط مددکاران اجتماعی می تواند در زمان وقوع بحران صورت بگیرد می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
اطلاع رسانی در مورد ابعاد مختلف بحران
هر جامعه ای ممکن است دسترسی به رسانه های جمعی و اجتماعی نداشته باشند، بنابراین مددکاران اجتماعی می توانند با استفاده از ابزارهای ارتباطی رسمی و غیر رسمی برای اطلاع رسانی عمومی در مورد بحران به وجود آمده کمک کنند.
ارزیابی تأثیرات بحران به وجود آمده
مددکاران اجتماعی دارای توانایی منحصر به فرد برای ارزیابی وضعیت و انتخاب بهترین مداخله ای که مناسب فرد و جامعه است می باشند.
آنها نه تنها از مهارت های خود برای ارزیابی تاثیرات بحران استفاده می کنند بلکه می توانند نمودار SWOT (قدرت، ضعف، فرصت و تهدید) را طراحی کرده که در واقع چند بعدی خواهد بود و با استفاده از آن به تحلیل میزان توانایی جامعه برای مدیریت بحران می پردازند.
تأمین حمایت روانشناختی
مددکاران اجتماعی می توانند اولین مداخلات روانی را برای بازماندگان فاجعه انجام داده و با مشاوره و ارتباط با افراد به ارزیابی روانی افراد پرداخته و میزان نیاز افراد را به مداخلات روانشناختی تشخیص داده و براساس وضعیت فرد از متخصیص و نهادهای مربوط برای فرد درمان و حمایت روانی جلب کنند افراد بازمانده اغلب از اضطراب، استرس و افسردگی رنج می برند و دچار اختلال PTSD می شوند و نیاز به مداخلات روانشناختی دارند و نقش مددکاران اجتماعی در کمک به این افراد بسیار مهم خواهد بود.
مشارکت در فعالیت های مدیریت بحران
مفهوم مشارکت یا رویکرد مشارکتی همواره یکی از ابزارهای مهمی است که باعث ایجاد احساس مالکیت در بین اعضای جامعه می شود. مددکاران اجتماعی می توانند نقش انگیزه دهنده و میانجی و واسطه ای را ایفا کنند تا اعضای جامعه را به عنوان بخشی از روند مدیریت فاجعه درگیر کنند.
مددکاران اجتماعی با استفاده از سرمایه ی اجتماعی و سرمایه ی انسانی از طریق بسیج منابع مهم ترین کارها را انجام می دهند تغییر در شرایط هنگامی پایدار است که افراد جامعه مشارکت و مالکیت مناسب داشته باشد.
آموزش دهندگان، محققان و داوطلبان
در بحران ها مهم است که محققان و مربیانی باشند تا آنچه را که براساس تحقیقات سریع آنها ضروری می باشد به مردم آموزش داده شود و در این میان مددکاران اجتماعی می توانند بسیار کمک کننده باشند و با کشف موارد و مسائل ضروری آنها را به افراد بحران دیده آموزش دهند همچنین مددکاران اجتماعی تمایل زیادی به کار داوطلبانه دارند. زیرا که بسیاری تغییرات از طریق کار دواطلبانه امکان پذیر خواهد بود.
بنابر این آنها می توانند با سازمان های داوطلبانه در کارهای امدادی همکاری کنند و نیز خود به عنوان دواطلب شخصی در مدیریت بحران کمک کننده باشند.
هماهنگ کننده
مددکاران اجتماعی افرادی کار آمد در هماهنگی برای کمک های دقیق و مورد نیاز با استفاده از مهارت شبکه ها هستند آنها نیازها را ارزیابی کرده و مداخله ی ممکن را پیشنهاد می کنند و اغب جوامع نیازمند را با نهادهای مالی و دولتی که شامل سازمانهای بین المللی هستند مرتبط می کنند.
مداخله ی بحران بلند مدت
وضعیت بلایای طبیعی اغلب سالها طول می کشد تا بازسازی شود مددکاران اجتماعی ممکن است هفته ها، ماهها و سال ها بسته به ماهیت فاجعه با قربانیان در ارتباط باشند.
در مداخله ی بحران علاوه بر مداخلات اورژانسی و کوتاه مدت و سریع در ابتدای و قوع بحران، جامعه ی بحران دیده نیازمند مداخله ی بلند مدت نیز می باشد تا به نیازهای بلند مدت بازماندگان رسیدگی شود جوامع آسیب دیده نیاز به خدمات روانشناختی بلند مدت به لحاظ فرهنگی مناسب هستند و تامین منابع مالی برای مدت طولانی به منظور بازسازی معیشت خود، بازگرداندن روابط خانوادگی و انسجام جامعه است.
مددکاران اجتماعی نقش حیاتی در شرایط بحرانی را دارند و اغلب ماهها و سالها در صحنه باقی می مانند و در روند بازیابی و بازتوانی به بازماندگان کمک می کنند.
نقش مددکاران اجتماعی در شرایط بحران براساس جلسه مشترک سه سازمان بین المللی مددکارای اجتماعی در سال ۲۰۱۰ IFSW , IASSW, ICSW
مددکاران اجتماعی از سوی انجمن های حرفه ای خود تشویق می شوند تا به بحران ها در یک دیدگاه سازگار با محیط زیست، حقوق بشر و عدالت اجتماعی پاسخ دهند.
مددکاران اجتماعی نقش های مختلفی در شرایط بحرانی ایفا می کنند که بسیاری از آنها در پاسخ به فوریت فاجعه اعمال می شوند و عبارتند از:
ـ تسهیل کننده
ـ هماهنگ کننده
ـ بسیج جوامع (افراد و سیستم ها)
ـ بسیج منابع
ـ مذاکره کننده یا کارگزار بین جوامع و سطوح مختلف حکومت
ـ میانجی بین منافع و گروههای متضاد، از جمله براساس روابط جنسیتی
ـ مشاوره به دولت ها و سایر سازمان ها
ـ حمایت از استحقاق حقوق مردم
ـ آموزش دهنده، اطلاعاتی در مورد نحوه دسترسی به کمک های امدادی و جلوگیری از بیماری هایی که می تواند پس از یک فاجعه فوران کند.
ـ مربی، به ویژه در چگونگی پاسخگویی به موقع در بسیج منابع محلی هنگام مشکلات احتمالی
ـ مترجم فرهنگی
ـ درمانگر کمک به مردم برای مقابله با عواقب عاطفی فاجعه
منابع:
https://www.iassw-aiets.org
https://online socialwork.case.edu
http://www.socialworker.com
ترجمه و گردآوری: فاطمه محمدی؛ مددکار اجتماعی
انتشاریافته در مجموعه تخصصی مددکاری اجتماعی ایرانیان
